Tu dzielę się tym, czego przez lata dowiedziałam się
o prawie i o pomaganiu. To praktyka i doświadczenie
wykraczająca poza typowe zadania “pani prawnik”.
Będę dumna, jeśli uznasz je za przydatne.
* * *
Opisuję prawne wyzwania, przed którymi stanąć może
każdy z nas, pokazuję, jak reagować na trudne sytuacje,
tak, by z każdym dniem przybliżać się do rozwiązania.
* * *
Alimenty dla dziecka to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Zazwyczaj, mówiąc o alimentach, mamy na myśli świadczenia pieniężne. Alimenty mogą być też świadczone w naturze. Celem alimentów jest zapewnienie dziecku niezbędnych środków na utrzymanie, wychowanie, edukację, opiekę zdrowotną, rekreację i inne jego potrzeby. Rodzice mogą ustalić między sobą zakres świadczeń alimentacyjnych w drodze porozumienia albo w mediacji, może je również zasądzić sąd.
Płacenie alimentów to nie tylko prawny obowiązek. To przede wszystkim wyraz troski i zaangażowania w życie swojego dziecka. Jest to kwestia znacznie wykraczająca poza wymiar finansowy. To wsparcie, które ma zasadnicze znaczenie dla komfortu życia i rozwoju dziecka.
Regularne płacenie alimentów zapewnia dziecku stabilność finansową,. Umożliwia mu rozwianie swoich zainteresowań, spełnianie marzeń, uczestniczenie w zajęciach pozaszkolnych. To także lepszy dostęp do edukacji czy kursów, co ma bezpośredni wpływ na jego przyszłość. Dzięki alimentom dziecko ma dostęp do opieki zdrowotnej, odzieży, środków higieny osobistej. Finansowe wsparcie w tych wszystkich obszarach jest niezwykle ważne. Nie bez znaczenia jest jednak to, że rodzic poprzez płacenie alimentów dla dziecka, troszczy się o nie, wspiera. Ma kluczowe znaczenie dla budowania więzi emocjonalnej między rodzicem a dzieckiem.
Jest wiele powodów dla których warto wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego, oto kilka z nich:
jest to zobowiązanie wobec dziecka – regularne wywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego pokazuje, że dla rodzica ważne jest dobro dziecka i jest gotowy działać w jego najlepszym interesie.
Unikanie płacenia alimentów dla dziecka to nie tylko naruszenie prawa, ale także obowiązków rodzicielskich. Może prowadzić do szeregu problemów prawnych, ale przede wszystkim negatywnie wpływać na sytuację materialną i emocjonalną dziecka. Wywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego jest przejawem odpowiedzialności i troski o dobro dziecka.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie alimentów, rozważasz mediację lub potrzebujesz innej pomocy prawnej z zakresu prawa rodzinnego, zajrzyj tutaj.
Z ogromną radością przyjmuję to wyróżnienie, jakie przypadło mojej Kancelarii – znalezienie się w gronie laureatów Konkursu “Kancelaria Przyjazna Dziecku”. Dla mnie to nie tylko zaszczyt, ale również inspiracja do kontynuowania pracy na rzecz dobra dzieci w procesach prawnych.
Jako laureat konkursu, stawiam dobro dzieci w centrum mojej działalności. Świadomość, że problemy rodzinne mogą istotnie wpłynąć na życie najmłodszych, motywuje mnie do działania na rzecz ich najlepszego interesu.
„Kancelaria Przyjazna Dziecku” – to dla mnie więcej niż tytuł. To podejście, które uwzględnia dobro i potrzeby dzieci w procesach prawnych. Moja praca koncentruje się na kompleksowej pomocy rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych, zachowując empatię i zrozumienie dla wszystkich stron.
„Kancelaria Przyjazna Dziecku” – to dla mnie więcej niż tytuł. To podejście, które uwzględnia dobro i potrzeby dzieci w procesach prawnych. Moja praca koncentruje się na kompleksowej pomocy rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych, zachowując empatię i zrozumienie dla wszystkich stron. Świadcząc pomoc prawną, dążę do znalezienia sprawiedliwych rozwiązań, które zrównoważą interesy dorosłych i dobro dzieci, szukam takich rozwiązań, które są sprawiedliwe i zgodne z potrzebami zarówno dorosłych, jak i dzieci – które uwzględniają dobro dziecka w procesach prawnych. Szukam takich opcji, które minimalizują u dzieci stres i niepewność.
Mediacje i porozumienie są dla mnie ważnym elementem, ponieważ wierzę, że pokojowe rozstrzygnięcie konfliktów jest najlepszym rozwiązaniem i każda ze skonfliktowanych stron może być wygrana. Promuję mediacje okołorozwodowe i rodzinne, które skupiają się na dobru dziecka, umożliwiając im wyrażenie swoich potrzeb i uczestnictwo w decyzjach.
Kancelaria to miejsce otwarte dla każdego, także dla dzieci. Zapewniam dostęp do wsparcia prawnego dostosowanego do ich potrzeb, dbając o bezpieczeństwo i komfort wszystkich klientów. Tu każdy może liczyć na empatyczne podejście i dyskrecję w rozwiązaniu swoich spraw prawnych.
Prawo rodzinne wywodzi się z prawa cywilnego. Reguluje majątkowe i niemajątkowe stosunki prawne w rodzinie:
wynikające z małżeństwa
pomiędzy rodzicami a dziećmi
pomiędzy rodzeństwem, krewnymi i powinowatymi.
Podstawowym aktem prawnym z zakresu prawa rodzinnego, jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy z 1964 r. Od czasu jego uchwalenia, kodeks ten był już wielokrotnie nowelizowany. Nie jest on jednak jedynym źródłem prawa rodzinnego. Przepisów prawa regulujących tą materię, należy szukać także w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w ustawach, w rozporządzeniach czy chociażby przepisach prawa międzynarodowego. Do postępowań sądowych, zastosowanie znajdują natomiast postanowienia Kodeksu postępowania cywilnego.
Prawo rodzinne zawiera regulacje dotyczące m.in.: zawarcia małżeństwa, praw i obowiązków małżonków, ustrojów majątkowych małżeńskich, ustania małżeństwa, separacji. Znajdują się w nim również regulacje dotyczące chociażby: władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem, pieczy zastępczej, opieki, kurateli, czy chociażby świadczeń alimentacyjnych.
Rodzina stanowi jedną z podstawowych wartości konstytucyjnych. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 18. wskazuje, że małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo natomiast zgodnie z art. 71 Konstytucji, w swojej polityce społecznej i gospodarczej, uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych, której zakres określa ustawa.
Zarówno orany publiczne stosujące prawo, jak i członkowie rodziny, są zobowiązani kierować się dobrem rodziny. Niektóre z uregulowań kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, posługują się wprost klauzulą dobra rodziny jak np. art. 23 k.r.o. inne, choć nie wskazują jej wprost, mają na celu realizacje jej dobra, np. art. 27, czy art. 91 k.r.o.
Art. 23. Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.
Art. 27. Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.
Art. 91. § 1. Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców. § 2. Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.
Dobro rodziny, jako klauzula generalna ma niedookreślone znaczenie i dzięki temu przy jej stosowaniu sądy lub inne organy władzy publicznej stosujące prawo, mogą uwzględnić, przy rozpatrywaniu poszczególnych spraw, indywidualne, specyficzne dla danej rodziny okoliczności. W sprawach rodzinnych niezbędna jest bowiem elastyczność rozstrzygnięć.
Potrzebujesz pomocy prawnej z zakresu prawa rodzinnego? Szukasz radcy prawnego, który Ci doradzi lub pomoże w przygotowaniu wniosku do sądu albo w napisaniu pisma w toku toczącego się już postepowania przed sądem?. A może poszukujesz pełnomocnika procesowego, który ma doświadczenie w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego?
lub zadzwoń +48 503-002-777
Więcej o świadczonych przez Kancelarie Radcy Prawnego Agata Maksjan-Wójcik w Warszawie, dowiesz się pod tym linkiem:https://maksjan.pl/uslugi-prawne/.
Aktualną treść ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy z dnia 25 lutego 1964 r – znajdziesz go pod tym linkiem:
Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 133 stanowi, że rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątek stanowi sytuacja, w której dziecko posiada majątek, który przynosi dochody i dochody te są wystarczające do pokrycia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Ponadto rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych także wówczas, gdy dziecko znajduje się w niedostatku.
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci, nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem. Przez cały okres w którym dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, rodzic jest zobowiązany świadczyć na jego rzecz alimenty. Dotyczy to zawsze sytuacji, w której dziecko jest małoletnie. Osiągnięcie przez dziecko pełnoletności, nie zwalnia jednak rodziców z obowiązku alimentacyjnego, jeżeli dziecko nie jest w stanie nadal samodzielnie się utrzymywać. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie oznaczonej sygn. akt III RC 273/14 wskazał, że „obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka, przewidziany w art. 133 § 1 KRO wygasa z chwilą osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego stopnia fizycznego i umysłowego rozwoju, potrzebnego do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i z własnych zarobków. Tym samym nie wygasa on z osiągnięciem przez dziecko jakiegoś określonego wieku, a w szczególności przez uzyskanie przez nie pełnoletności. Stosownie, bowiem do przepisów art. 133 KRO w zw. z art. 96 KRO rodzice powinni w miarę swych możliwości “troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień”. Jeżeli więc uzdolnienia dziecka przemawiają za tym, że w celu ich należytego wykorzystania dla dobra społeczeństwa powinno ono odbyć studia wyższe, obowiązek alimentacyjny rodziców powinien w zasadzie trwać do czasu ukończenia tych studiów”.
W praktyce jeżeli dziecko studiuje w trybie dziennym, nie posiada jeszcze wyuczonego zawodu, który pozwalałby mu na podjęcie zatrudnienia albo na samodzielne utrzymanie, rodzicom bardzo trudno będzie uchylić się do obowiązku alimentacyjnego, chociaż każda sytuacja jest inna i wymaga analizy.
Dodatkowo dziecko pełnoletnie ma prawo do alimentów, kiedy ukończyło edukację, ale znajduje się w niedostatku. O niedostatku więcej pisałam w artykule “Alimenty na małżonka. Sprawdź, kiedy możesz się o nie ubiegać”.
Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Przykładowo, kiedy dziecko podejmuje naukę jedynie dla pozoru, albo ma możliwości podjęcia zatrudnienia i jest w stanie pogodzić je z nauką a mimo to, unika podjęcia pracy lub nie podejmuje żadnego wysiłku, aby taką pracę znaleźć. Albo co prawda dziecko pełnoletnie podejmuje naukę ale ją zaniedbuje, nie uczestniczy w zajęciach systematycznie, jego działania mogą budzić wątpliwości czy ukończy on naukę, lub gdy np. dziecko osiąga mierne wyniki w dalszej nauce a ma już wyuczony zawód. Jest to możliwe także wtedy, kiedy dziecko nie dokłada starań, w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Z drugiej strony, nie można pomijać sytuacji majątkowej rodziców i należy zbadać, czy dalsze utrzymywanie obowiązku świadczeń alimentacyjnych na dorosłe już dziecko, nie wiąże się dla rodziców z nadmiernym dla nich uszczerbkiem. Może tak być w sytuacji, kiedy np. rodzice pobierają niskie emerytury, które w skromnym zakresie zabezpieczają ich potrzeby materialne. (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1998 r. w sprawie o sygn. akt I CKN 1104/98)
Masz inny problem z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego, spadkowego?
Chcesz wiedzieć więcej Zapraszam do zakładki: Prawo rodzinne
Wiele osób mnie pyta, w jakich sytuacjach po rozwodzie, może ubiegać się o alimenty od byłego małżonka. Przepisy prawa przewidują dwie możliwości. W zależności od tego czy Twój rozwód został orzeczony:
są różne przesłanki, które musisz spełnić, abyś mógł ubiegać się o zasądzenie alimentów.
Pamiętaj jednak, że jeżeli zostałeś uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, nie przysługuje Ci prawo ubiegania się o alimenty od byłego małżonka.
Jeżeli w wyroku rozwodowym, nie zostałeś uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia a więc został orzeczony rozwód bez orzekania o winie lub z obopólnej winy i znajdujesz się w niedostatku, masz prawo ubiegać się o alimenty od byłego małżonka. Możesz żądać od niego, dostarczenia Ci środków utrzymania, w zakresie odpowiadającym Twoim usprawiedliwionym potrzebom. Musisz jednak wiedzieć, że sąd orzekając alimenty, uwzględni możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. To one stanowią górną granicę świadczeń alimentacyjnych.
Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. (art. 60 § 1 kro)
Pojęcie “niedostatku” nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa. Kiedy więc możemy przyjąć, że mamy do czynienia z niedostatkiem? Sąd Najwyższy wyjaśnił, że pojęcie niedostatku występuje wtedy, “gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb”. Zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego. (SN uzasadnienie tezy III wytycznych z dnia 16 grudnia 1987 r). Czasem jednak nie jest to możliwe. Nie ma też jednego, uniwersalnego katalogu potrzeb, które zostały zaspokojone lub nie, które brane są pod uwagę przy ustalaniu czy uprawniony do alimentów znajduje się niedostatku czy nie. Każdy człowiek ma odmienne potrzeby i to zarówno materialne jak i niematerialne ale oba te rodzaje potrzeb są ze sobą sprzężone i tylko ich łączne zaspokojenie, zapewnia godziwą egzystencję. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, z 10 marca 2004 r. w sprawie o sygn. akt SA/Sz 1426/02). Każda osoba ubiegająca się o alimenty znajduje się w innej sytuacji i każda ma odmienne potrzeby materialne i niematerialne i do każdej sprawy należy odchodzić indywidualnie. Dokonując oceny sytuacji konkretnej osoby ubiegającej się o alimenty a w szczególności oceny, czy znajduje się ona w niedostatku, należy brać pod uwagę indywidualne cechy uprawnionego, takie jak: wiek, stan zdrowia, zawód, pozycje społeczną, dotychczasową stopę życiową. Zatem zakres ten różni się w zależności od poszczególnych osób.
Jeżeli jesteś rozwiedziony i w wyroku rozwodowym nie zostałeś uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia i znajdujesz się w niedostatku, możesz ubiegać się od byłego małżonka, dostarczania Ci środków utrzymania. Granice obowiązku alimentacyjnego określają z jednej strony Twoje usprawiedliwione potrzeby, z drugiej możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. To one stanowią górą granicę świadczeń alimentacyjnych.
Podobnie jak w przypadku “niedostatku”, tak i w przypadku “środków utrzymania”, brak jest w przepisach prawa definicji, która wskazywałaby w sposób jednoznaczny, co należy rozumieć pod tym pojęciem. Analizując jednak orzeczenia różnych sądów należy wyszczególnić: zapewnienie mieszkania, ogrzewania, oświetlenia, opieki medycznej i leków, wyżywienia, środków higienicznych, odzieży, itp. Jako przykłady można wskazać:
Zakres świadczeń alimentacyjnych, jest uzależniony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Każdorazowo sąd będzie badał, jakie potrzeby ma uprawniony do świadczeń alimentacyjnych, a więc ustali ich katalog, oceni czy potrzeby te są usprawiedliwione a także określi jaki jest koszt zaspokojenia tych potrzeb. Waru wspomnieć, że przyglądając się usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego, należy mieć na uwadze zapewnienie uprawnionemu prawidłowych, a nie jedynie minimalnych warunków bytowania. Prawidłowe warunki to takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia i wykształceniu (tak orzekł Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich, w wyroku z dnia 21 stycznia 2021 r. w sprawie o sygn.. akt VI RC 187/20). Z drugiej strony sąd orzekając alimenty, uwzględni także możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.
Przy orzekaniu obowiązku alimentacyjnego, sąd bierze pod uwagę, nie tyle aktualne zarobki zobowiązanego, co kwoty, jakie mógłby zarabiać zobowiązany, gdyby w pełni wykorzystywał swoje możliwości zarobkowe. Tak więc sąd bierze pod uwagę wiek zobowiązanego, jego stan zdrowia, wykształcenie, doświadczenie zawodowe, ale także możliwości znalezienia pracy w regionie w którym zamieszkuje (H. Dolecki (red), Komentarz do art. 135 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego) itp.
Jeżeli w wyroku rozwodowym sąd orzekł rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka, aby ubiegać się o alimenty, nie musisz być w niedostatku. Wystarczy, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie Twojej sytuacji materialnej.
Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku”. (art 60 § 2 kro)
Powyższy przepis przewiduje tzw. rozszerzony obowiązek alimentacyjny. Obciąża on małżonka, który ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia. Co więcej, nie zależy on od tego, czy małżonek niewinny cierpi niedostatek. Wystarczy, że pogorszyła się jego sytuacja materialna wskutek orzeczenia rozwodu. Przepis ten nakłada na małżonka wyłącznie winnego rozwodu, obowiązek przyczyniania się w odpowiednim zakresie, do ponoszenia kosztów związanych z zaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Suwałkach, w wyroku z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie oznaczonej sygn. akt I Ca 331/13, “wykładnia przesłanki “istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego” powinna polegać na porównaniu każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, które by istniało, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo. Istotne pogorszenie sytuacji materialnej, to będąca konsekwencją rozwodu, negatywna zmiana sytuacji majątkowej, która polega na zmniejszeniu środków, którymi dysponuje małżonek niewinny, lub na zwiększeniu jego usprawiedliwionych potrzeb, przy czym pogorszenie sytuacji nie musi być tak znaczne, aby pociągało za sobą niedostatek małżonka niewinnego (por. wyroki SN o sygn. akt I CKN 415/99 i I CKN 1276/99), ale powinno być wyraźnie odczuwalne, w przeciwnym wypadku byłoby nieistotne. Punktem odniesienia powinno być „prawidłowo funkcjonujące małżeństwo”
Tak więc przesłankami zasądzenia alimentów są: zarówno wyłączna wina w rozkładzie pożycia byłego małżonka, jak i istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Pod rozwagę sąd bierze także uzasadnione potrzeby małżonka niewinnego. Wszystkie te przesłanki muszą być spełnione łącznie. Warto jednak zwrócić uwagę, że nawet jeżeli ww. przesłanki zostaną spełnione, sąd może ale nie musi orzec alimentów.
Sąd podejmując decyzję o obciążeniu małżonka wyłącznie winnego obowiązkiem alimentacyjnym, nakłada na tego małżonka obowiązek przyczyniania się do ponoszenia kosztów związanych z zaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, jedynie w odpowiednim zakresie. W wyroku z dnia 28 października 1980 r. (III CRN 222/80) Sąd Najwyższy podkreślił, że zakres świadczeń alimentacyjnych wobec byłego małżonka: “określa z jednej strony stopień pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka niewinnego, a z drugiej strony zasady słuszności”, co pozwala na ocenę jaki w konkretnej sprawie zakres przyczynienia się małżonka winnego może być uznany za “odpowiedni”.
Orzekając obowiązek alimentacyjny, sąd bierze pod uwagę sytuację sytuację zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego. W uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 października 2012 r. w sprawie o sygn. akt SK 27/12, Trybunał wskazał, że zgodnie z utrwalonym sposobem rozumienia art. 60 § 2 KRO w orzecznictwie sąd, orzekając o obowiązku alimentacyjnym, bierze pod uwagę wskazane elementy sytuacji zobowiązanego i uprawnionego w ramach oceny przesłanek przyczyniania się jedynie „w odpowiednim zakresie” do zaspokajania tylko „usprawiedliwionych potrzeb” małżonka niewinnego. W ramach tych klauzul generalnych brane pod uwagę jest to, czy małżonek niewinny ma możliwość samodzielnego wyrównania negatywnych skutków rozwodu dla swojej sytuacji materialnej, a w szczególności, czy pozwala na to jego wiek, stan zdrowia, wykształcenie, doświadczenie zawodowe i sytuacja rodzinna. Pułap żądań małżonka niewinnego jest również dostosowywany do możliwości majątkowych i zarobkowych małżonka winnego (teoretycznych, a nie aktualnych – żeby nie promować zachowań zmierzających do ograniczenia dochodów w celu zmniejszenia wysokości świadczeń), ponieważ alimenty nie mogą być narzędziem zemsty finansowej na małżonku wyłącznie winnym rozwodu i jego eksploatacji ekonomicznej. W rezultacie, w orzecznictwie piętnowane są zarówno nadmiernie wygórowane oczekiwania małżonka niewinnego, jak i nieodpowiedzialne zachowania małżonka wyłącznie winnego.
Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni. (art 60 § 3 kro)
Z chwilą zawarcia małżeństwa, pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa. Dzieje się tak z mocy prawa. Wspólnością tą, objęte są zarówno przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków, jak i przez jednego z nich. Małżonkowie, zobowiązani są współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym. Powinni w szczególności udzielać sobie informacji o:
We wspólności majątkowej, małżonkowie mają równe prawa i obowiązki względem wspólnej masy majątkowej. Każdy z małżonków co do zasady (poza wyjątkami przewidzianymi w przepisach), może samodzielnie zarządzać tym majątkiem. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w art. 40, przewiduje jednak możliwość pozbawienia jednego z małżonków, samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Jest to możliwe postanowieniem sądu, który na wniosek drugiego małżonka bada, czy zachodzą ważne powody do wydania takiego postanowienia.
„Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym; może również postanowić, że na dokonanie czynności wskazanych w art. 37 § 1 zamiast zgody małżonka będzie potrzebne zezwolenie sądu. Postanowienia te mogą być uchylone w razie zmiany okoliczności.”
Pozbawienie jednego z małżonków, samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym jest więc możliwe. Stosowne postanowienie wydaje sąd. Muszą wystąpić jednak ważne powody. Jeżeli okoliczności uzasadniające wydanie takiego postanowienia ulegną zmianie, sąd może to postanowienie uchylić.
Jeden z małżonków może wnioskować do sądu o pozbawienie współmałżonka prawa do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym. Może to uczynić, jedynie z ważnych powodów. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie precyzuje, jednak co należy uznać, za ważne powody. Niewątpliwie jednak są to takie zachowania współmałżonka w zakresie majątku wspólnego, które:
Zachowania te nie muszą być zawinione. Jako przykłady można wskazać rażącą nieudolność w wykonywaniu zarządu albo lekkomyślność w podejmowaniu decyzji co do majątku wspólnego. Mogą to być zachowania zagrażające interesom majątkowym rodziny, z uwagi na chorobę psychiczną, alkoholizm, narkomanię, zaangażowanie w hazard itp. Sąd ingerując w zarząd majątkiem wspólnym, poprzez pozbawienie jednego z małżonków samodzielnego zarządu tym majątkiem, ma na celu jego ochronę przed zachowaniami małżonka, sprzecznymi z interesami majątkowymi rodziny.
Jak już była o tym mowa powyżej, małżonkowie są zobowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym. Nie zawsze jest to jednak możliwe. Zdarza się, że pomiędzy małżonkami dochodzi do konfliktu. Nie są oni w stanie porozumieć się ze sobą. Dotyczy to także kwestii związanych zarządzaniem majątkiem wspólnym. Nie zawsze wniosek o pozbawienie współmałżonka prawa do samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym będzie uzasadniony. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje także inne środki prawne, z których skonfliktowani małżonkowie mogą skorzystać. Przykładowo art. 24 kro przewiduje możliwość zwrócenia się o rozstrzygniecie spornej kwestii do sądu
“Małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny; w braku porozumienia każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu”.
Inną możliwością jest zwrócenie się do sądu, na podstawie art 39 kro, z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności, co do której drugi współmałżonek odmawia zgody, która jest wymagana do jej dokonania albo porozumienie z nim nie jest możliwe lub znacznie utrudnione.
„Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności, albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny”.
Wreszcie każdy z małżonków może żądać, na podstawie art 52 § 1 kro, ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
„Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”.
Pozbawienie małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym, obejmuje wszelkie te czynności, które małżonek mógłby podejmować samodzielnie, bez udziału współmałżonka. Sąd może jednak w wydanym przez siebie postanowieniu, wskazać konkretne rodzaje czynności lub pewne składniki majątku.
Małżonek, którego sąd pozbawił prawa samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym w dalszym ciągu jest uprawniony do dokonywania pewnych czynności zarządczych, dotyczących tego majątku. Nadal może zarządzać majątkiem wspólnym działając w porozumieniu ze współmałżonkiem (został bowiem pozbawiony samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym). Nadal może także odmówić wyrażenia zgody na czynności, które zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, wymagają zgody drugiego współmałżonka zgodnie z art. 37 kro. Może także skorzystać z przysługującego mu prawa sprzeciwu wobec czynności zarządu zgodnie z art. 36.1 kro.
Jeżeli jednak małżonek, który został pozbawiony prawa samodzielnego zarządu tym majątkiem, podejmie czynności, do których nie jest uprawniony, czynności te są nieważne.
Potrzebujesz pomocy w przygotowaniu wniosku? Chcesz żeby reprezentować Cie w sądzie. Potrzebujesz innej pomocy z zakresu prawa rodzinnego?
Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, na jaką pomoc możesz liczyć? Jak wygląda pierwsza konsultacja? Jakie są koszty pierwszej konsultacji – kliknij tutaj.
Dług powstaje wtedy, kiedy nie oddajemy na czas tego, co pożyczyliśmy. W Wikipedii znajdziemy następująca definicja długu „Dług w sensie ekonomicznym oznacza niespełniony przez dłużnika na rzecz wierzyciela obowiązek pewnego świadczenia w formie pieniężnej lub rzeczowej w określonym czasie”. Zatem dług może dotyczyć niezwróconych na czas pieniędzy, ale także książki, wiertarki, płyty czy parasolki itp.
Bardzo często spotykam na swojej drodze (nie tylko zawodowej) osoby, które mają długi. Często słyszę, od nich, że w dzisiejszych czasach długi są przecież normalne. Dziś prawie wszyscy żyją na kredyt. Bardzo łatwo zaciągamy zobowiązania, ale szybko okazuje się, że z trudem je dźwigamy. Zaciągnięty kredyt czy pożyczka staje się „kulą u nogi”. Pojawiają się problemy ze spłatą. Coraz częściej odbieramy telefony od wierzycieli. Kilka razy w tygodniu otrzymujemy SMS z przypomnieniem o konieczności zapłaty. Coraz częściej w naszych skrzynkach pocztowych znajdujemy wezwania do zapłaty. Odwiedzają nas windykatorzy. Potem okazuje się, że zostaliśmy wpisani do Krajowego Rejestru Długów (KRD) albo Rejestru Dłużników BIG. Wreszcie umowy kredytowe lub pożyczkowe są nam wypowiadane. Wzrasta oprocentowanie, naliczane są dodatkowe opłaty. Z naszymi wierzycielami spotykamy się w sądzie, a wkrótce komornicy zajmują nasz majątek. Szybko okazuje się też, że zamiast pożyczonej kwoty wraz z odsetkami, musimy spłacić dodatkowe koszty. Są to koszty windykacji, sądowe, zastępstwa procesowego, egzekucji komorniczej, zastępstwa procesowego w egzekucji. Wierzyciele naliczają odsetki za opóźnienie zarówno od kwoty głównej, jak i zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu. Zamiast cieszyć się wolnością finansową, ciężko pracujemy, aby spłacić długi, do tego żyjemy w nieustannym stresie.
Kiedyś przeczytałam, że „dług to pieniądz niewolników”. Jeżeli pożyczamy od kogoś pieniądze, to się od niego uzależniamy. Tracimy w pewnym sensie swobodę, niezależność, możliwość decydowania o sobie. Tak wiele razy słyszałam od osób, które zaciągnęły pożyczki czy kredyty: „nie mogę teraz zmienić pracy, bo mam kredyt”, albo „nie mogę wyjechać na urlop” itp. Ciężko pracujemy, aby spłacić dług.
Mam ponad 20-letnie doświadczenie w dochodzeniu wierzytelności. Wiem, że często za każdym długiem, stoją konkretne trudne historie. Zawsze z uwagą słucham każdej z nich. Staram się pomóc osobom zadłużonym wyjść z kryzysu. Często nie jest to jednak łatwe. Wielokrotnie zdarza się, że dłużnicy wpadli w spiralę zadłużenia. Stracili wiarę w to, że naprawdę mogą wyjść z długów. Żyją w dużym stresie. Sprawom dotyczącym zadłużenia, towarzyszą duże emocje. Osoby zadłużone nie są wystarczająco zdeterminowane, aby wyjść z długów. Wymaga to bowiem wysiłku, zmiany stylu życia, rezygnacji z wydatków, które nie są konieczne itp. Często też osoby zadłużone nie wiedzą, jak naprawdę wygląda ich sytuacja finansowa.
Niezwykle często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jakie wiążą się z tym koszty. Kiedy z moimi klientami analizuje poszczególne umowy i przyglądam się wszystkim kosztom, są nimi zdziwieni.
Nie wiedzą, ile dokładnie mają długów. Jaka jest w sumie wysokość zaciągniętych przez nich zobowiązań. Często osoby zadłużone nie wiedzą nawet, na jakim etapie są poszczególne sprawy. Czy zostało do nich wysłane wezwanie do zapłaty, czy może umowa kredytu została wypowiedziana? Nie rzadko okazuje się, że sprawa jest już na etapie sądowym.
Co robisz, kiedy pojawiają się problemy finansowe? Zawierasz kolejną umowę kredytu lub pożyczki? Negocjujesz spłatę zadłużenia? Unikasz kontaktu z wierzycielem? A może składasz deklaracje płatnicze, których nie spełniasz?
Jeżeli pożyczyłeś, masz obowiązek oddać.
Jeżeli ktoś Ci coś pożyczył, ma prawo to odzyskać.
Jeżeli poręczyłeś za kogoś dług, musisz liczyć się z tym, że będziesz zobowiązany do zapłaty zamiast niego.
Dług nie znika. Dług nie umiera. Dług jest dziedziczny. Wierzyciel nie zrezygnuje z dochodzenia od Ciebie swojej wierzytelności. Unikanie kontaktu z wierzycielami czy składanie deklaracji bez pokrycia – nie jest rozwiązaniem.
“Co się odwlecze to nie uciecze”. Jeśli nie podejmiesz właściwych działań, w odpowiednim czasie, może okazać się, że koszty, jakie przyjdzie Ci zapłacić później, będą znacznie wyższe a szanse na polubowne wyjście z zadłużenia zostaną zaprzepaszczone. Pogorszysz jedynie swoją sytuacje.
Kiedy pojawiają się problemy ze spłatą zobowiązań, nie czekaj, ale zacznij działać.
Najważniejsze w wyjściu z zadłużenia jest nie zaciąganie nowych długów. One tylko na chwile Ci pomogą, w rzeczywistości jedynie pogorszą Twoją sytuacje. Zaciąganie kolejnych długów nie jest lekarstwem na trudną sytuacje finansową.
wyjściu z zadłużenia,
opracowaniu strategii oddłużenia,
restrukturyzacji zobowiązań,
negocjacjach z wierzycielami
ogłoszeniu upadłości,
sądzie lub u komornika
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej, w czym mogę Ci pomóc, zapraszam do zapoznania się z usługami oferowanymi przez Kancelarię. Kliknij poniższy link:
Świadcząc już ponad 20 lat pomoc prawną zarówno na rzecz spółek leasingowych, jak i klientów korzystających z leasingu, przeczytałam bardzo wiele umów leasingu. W zasadzie umowy te przewidują możliwość ich wypowiedzenia jedynie przez firmę leasingową jako Finansującego. Uprawnienie takie nie przysługuje Korzystającemu. Kodeks cywilny, który w tytule XVII1 zawiera regulacje w zakresie leasingu, w art. 70911, 70912 § 2 lub art. 70913 § 2 KC, wskazuje sytuacje w których umowa leasingu może zostać wypowiedziana. Są to sytuacje w których:
mimo upomnienia na piśmie przez finansującego korzystający:
a) narusza obowiązek utrzymywania przedmiotu leasingu w należytym stanie, w szczególności nie dokonuje jego konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania go w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jego zużycia wskutek prawidłowego używania,
b) narusza obowiązek polegający na ponoszeniu ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem przedmiotu leasingu
c) używa przedmiot leasingu i pobiera z niego pożytki w sposób sprzeczny z umową leasingu, a gdy umowa tego nie określa – w sposób nie odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu przedmiotu leasingu
d) nie usuwa zmian w przedmiocie leasingu których dokonał bez zgody finansującego chyba że zmiany te wynikają z przeznaczenia przedmiotu leasingu
korzystający bez zgody finansującego odda przedmiot leasingu do używania osobie trzeciej
korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty a finansujący wyznaczył na piśmie korzystającemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Więcej na ten temat w artykule “Zwłoka z zapłatą rat leasingowych a skuteczne wypowiedzenie umowy”.
Często jednak umowy leasingu poza ww. sytuacjami przewidzianymi w kodeksie cywilnym a uzasadniającymi wypowiedzenie umowy leasingu, przewidują także inne przypadki w których finansujący przyznaje sobie prawo wypowiedzenia umowy leasingu.
Sąd Apelacyjny w Warszawie – I Wydział Cywilny, w wyroku z dnia z dnia 8 grudnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 2031/15 stwierdził, że „nie jest dopuszczalne uregulowanie w umowie leasingu innych przypadków wypowiedzenia tej umowy. Takie postanowienie jako mające na celu obejście ustawy jest bezwzględnie nieważne zgodnie z art. 58 KC”. W powyższym wyroku sąd w sposób nie budzący wątpliwości stwierdził, że wypowiedzenie umowy leasingu, w istotny sposób zostało ograniczone i to zarówno co do formy, jak i konieczności wskazania przyczyny tego wypowiedzenia. „ Wypowiedzenia umowy może dokonać w zasadzie tylko finansujący i wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie, czyli w razie zaistnienia sytuacji określonych w art. 70911, 70912 § 2 lub art. 70913 § 2 KC. Powstanie po stronie finansującego prawa do wypowiedzenia umowy uzależnione jest przy tym od spełnienia zawartych w tych przepisach przesłanek. Kolejnym ograniczeniem jest zastrzeżenie przez ustawodawcę w każdym przypadku, że wypowiedzenie następuje ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Możliwe jest przy tym ustalenie przez strony terminu wypowiedzenia tylko na wypadek zaistnienia okoliczności uzasadniających w świetle powołanych przepisów wypowiedzenie umowy leasingu”.
Jeżeli umowa leasingu została wypowiedziana, ważne jest wskazanie w piśmie zawierającym to wypowiedzenie, konkretnej przyczyny tego wypowiedzenia. To od niej zależeć będzie to, czy umowa została wypowiedziana skutecznie. Sąd Apelacyjny w przytoczonym już powyżej wyroku z dnia 8 grudnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 2031/15 w uzasadnieniu, powołał się na Uchwałę pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 maja 1978 roku (sygn. akt V PZP 6/77, OSNCP rok 1978, nr 8, poz. 127), wydanej co prawda na gruncie zagadnień związanych z wypowiedzeniem umowy o pracę, uznając jednak że pogląd w niej wyrażony, zastosować można przy analizie wypowiedzenia innych stosunków prawnych o charakterze ciągłym . W uchwale tej Sąd Najwyższy Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że przyczyna wypowiedzenia powinna być podana w sposób skonkretyzowany, nie ograniczający się do ogólnikowego zwrotu bądź powtórzenia wyrażeń ustawowych. Dopiero skonkretyzowanie przyczyny umożliwia jej sprawdzenie.
Umowa leasingu zostaje zwarta na czas określony, wskazany w tej umowie i powinna trwać do upływu terminu wskazanego w umowie. O ile wypowiedzenie tej umowy przed terminem jest możliwe, to jest ono rozwiązaniem wyjątkowym. Przyczyna rozwiązania tej umowy podlega weryfikacji. Finansujący dokonując wypowiedzenia umowy leasingu i wskazując przyczynę tego wypowiedzenia, jest tą przyczyną związany. Wyjątki umożliwiające rozwiązanie umowy leasingu przed upływem terminu jej trwania wskazane są w kodeksie cywilnym. Rozszerzenie tych wyjątkowych sytuacji uznać należy zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie I Wydział Cywilny, za niedopuszczalne.
Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że „należy stwierdzić, że nie jest dopuszczalne uregulowanie w umowie leasingu innych przypadków wypowiedzenia tej umowy. Takie postanowienie jako mające na celu obejście ustawy jest bezwzględnie nieważne zgodnie z art. 58 KC (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 lutego 2014 roku, sygn. akt VI ACa 1175/13, Legalis, J. Brol, Umowa leasingu, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2002, s. 165, M. Gutowski, komentarz do art. 70911 KC, Legalis, i K. Kopaczyńska – Pieczniak, komentarz do art. 79915 KC).
Przyczyna wypowiedzenia umowy leasingu jest istotna. Warto sprawdzić czy umowa została wypowiedziana z przyczyn wskazanych w kodeksie cywilnym czy też z innych przyczyn. Może się okazać, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy leasingu, „gdyż wskazane w tym oświadczeniu jego przyczyny nie odpowiadają ustawowo przewidzianym przypadkom uprawniającym do tego.”
Zapraszam do kontaktu
Korzystający z leasingu, którym została wypowiedziana umowa i którzy otrzymali rozliczenie transakcji leasingowej wraz z wezwaniem do zapłaty, dość często zwracają się do mnie z pytaniem – „Czy można coś jeszcze z tym zrobić”? Po przeanalizowaniu sprawy okazuje się, że można, a przynajmniej warto spróbować.
Zgodnie z art. 709.15 KC „W razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu”. Powyższy przepis znajduje zastosowanie jedynie w wypadku, gdy umowa leasingu została wypowiedziana finansującemu skutecznie. O tym, jakie warunki musi spełnić finansujący, aby skutecznie wypowiedzieć umowę leasingu w przypadku zwłoki korzystającego z zapłatą rat leasingowych, możesz przeczytać w innym artykule na moim blogu – „Zwłoka z zapłatą rat leasingowych a skuteczne wypowiedzenie umowy”.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi-I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1223/171. „Odpowiedzialność korzystającego wobec finansującego ma charakter kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej. Przy takim ujęciu mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem za szkodę wyrządzoną finansującemu wskutek naruszenia umowy leasingu przez korzystającego z przyczyn, za które on odpowiada. Zgodnie z ogólnym założeniem odpowiedzialności odszkodowawczej, odszkodowanie ma przywrócić stan, jaki istniałby, gdyby nie doszło do zdarzenia wyrządzającego szkodę. Finansujący może, więc po rozwiązaniu umowy leasingu dochodzić odszkodowania w celu przywrócenia położenia, w jakim znajdowałby się, gdyby korzystający należycie wykonał swoje zobowiązanie. Ze względu na to, że odszkodowanie nie może przewyższyć uszczerbku w majątku poszkodowanego, należne finansującemu odszkodowanie podlega pomniejszeniu o uzyskane przez niego korzyści”.
Pamiętaj!
Jeżeli finansujący skutecznie wypowiedział Ci umowę leasingu, może rozliczyć transakcję leasingową na zasadach określonych w art. 709.15 KC. Umowa leasingu lub Ogólne Warunki Umowy Leasingu mogą precyzować postanowienia zawarte w powyższym przepisie, ale nie mogą być dla Ciebie jako korzystającego mniej korzystne. Jeżeli finansujący wypowiedział Ci umowę leasingu z przyczyn, za które ponosisz odpowiedzialność, musisz liczyć się z koniecznością naprawienia finansującemu szkody, jaką poniósł w związku z przedterminowym zakończeniem umowy leasingu. Celem naprawienia szkody, finansujący może żądać od Ciebie zapłaty odszkodowania. Odszkodowaniem tym jest suma wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu.
Istotne znaczenie przy rozliczeniu transakcji leasingowej ma uwzględnienie w nim korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu. Niewątpliwie jedną z takich korzyści, jest zysk finansującego wynikający z zadysponowania rzeczą stanowiącą przedmiot leasingu. Finansujący może rzecz tą albo sprzedać, albo oddać do odpłatnego używania lub korzystania. W przypadku sprzedaży rzeczy, co do zasady, korzyść finansującego stanowi uzyskana cena, o którą następnie należy pomniejszyć zobowiązania korzystającego. Korzyścią tą nie jest więc ani wartość rynkowa rzeczy, ani potencjalnie możliwy do uzyskania przez finansującego dochód z tej rzeczy. Jak wynika z orzecznictwa sądów, uzyskanie przez finansującego obiektywnej, rynkowej wartości rzeczy stanowiącej przedmiot leasingu z dnia jego zwrotu przez korzystającego, jest mało prawdopodobne. Od dnia zwrotu tego przedmiotu, do dnia jego zbycia, mija pewien okres, w którym finansujący podejmuje czynności zmierzające do znalezienia nabywcy. W tym czasie przedmiot leasingu może stracić na wartości. Samo odzyskanie od korzystającego rzeczy, nie jest celem finansującego. Nabył on rzecz według wyboru korzystającego, oddał mu ją do używania i to korzystającemu miała służyć.
Umowa leasingu lub też Ogólne Warunki Umowy Leasingu (zwale dalej OWUL) mogą zawierać postanowienia bardziej korzystne dla korzystającego. Mogą także przykładowo precyzować, o jakie konkretnie korzyści finansujący powinien pomniejszyć zobowiązania korzystającego w przypadku rozwiązania umowy leasingu z przyczyn zawinionych przez korzystającego albo może wskazywać sposób uwzględnienia tych korzyści. Umowa może także przewidywać procedurę związaną ze sprzedażą przedmiotu leasingu albo inne postanowienia w tym zakresie dlatego należy zapoznać się z jej postanowieniami i zweryfikować działania finansującego.
Pamiętaj!
Przy rozliczeniu transakcji leasingowej, finansujący jest zobowiązany pomniejszyć Twoje zobowiązania o korzyści, jakie uzyskał z zagospodarowania zwróconego mu przez Ciebie przedmiotu leasingu. W przypadku sprzedaży tego przedmiotu korzyścią finansującego jest co do zasady, uzyskana przez finansującego cena, a nie wartość rynkowa rzeczy stanowiącej przedmiot leasingu czy też potencjalnie możliwy do uzyskania dochód z tej rzeczy.
Cena uzyskana ze sprzedaży przedmiotu leasingu ma istotne znaczenie przy ostatecznym rozliczeniu transakcji leasingowej. Zazwyczaj od zwrotu przedmiotu leasingu przez korzystającego, do jego sprzedaży przez finansującego upływa jakiś czas. Nie bez znaczenia jest okoliczność, w jakim czasie od chwili zwrotu rzeczy, finansujący zawarł umowę sprzedaży tej rzeczy. Znaczny upływ czasu może w oczywisty sposób obniżyć wartość tej rzeczy a w konsekwencji obniżyć cenę uzyskaną z jej sprzedaży. Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w wyroku z dnia 28 października 2016r w sprawie o sygn.. akt I CSK 649/15 wskazał, że „ Jeżeli przedmiotem umowy leasingu jest rzecz (tak, jak w przypadku pojazdów mechanicznych), której wartość w znacznym stopniu zależy od jej wieku, to należy ocenić, czy finansujący podjął z wymaganą od niego starannością czynności zmierzające do sprzedaży zwróconej rzeczy w czasie gwarantującym jej sprzedaż z najmniejszą różnicą w stosunku do jej wartości rynkowej z chwili jej zwrotu. W razie nienależytej staranności finansującego w podjęciu czynności zmierzających do sprzedaży rzeczy będącej przedmiotem leasingu rozliczeniu – w ramach korzyści o których mowa w art. 709.15 KC – nie podlega obiektywna (rynkowa) wartość rzeczy w chwili jej zwrotu, lecz najbardziej prawdopodobna cena, za jaką mógł sprzedać rzecz finansujący, gdyby z należytą starannością podjął czynności w celu jej sprzedaży.” Jeżeli zatem w ocenie korzystającego, finansujący przy sprzedaży przedmiotu leasingu nie dopełnił należytej staranności, zbył przedmiot poniżej ceny, którą mógł uzyskać, lub zwlekał ze sprzedażą przedmiotu leasingu, a więc sprzedał przedmiot leasingu po zbyt długim czasie z przyczyn za które ponosi odpowiedzialność, to korzystający może domagać się uwzględnienia w rozliczeniu transakcji leasingowej, nie ceny uzyskanej ze sprzedaży tej rzeczy ale ceny najbardziej prawdopodobnej za jaką rzecz ta mogła być sprzedana. W takim jednak przypadku, to korzystający jest zobowiązany udowodnić, jaką realną, a nie jedynie potencjalną korzyść mógłby uzyskać finansujący przez sprzedaż tej rzeczy, gdyby przy sprzedaży działał z należytą starannością. Każdorazowo jednak, jeżeli przy rozliczeniu transakcji leasingowej strony tej transakcji nie dojdą do porozumienia, to ostatecznie do oceny sądu będzie należało określenie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez finansującego z uwzględnieniem wzorca staranności przewidzianego w art. 355 § 2 KC a więc przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności finansującego.
Pamiętaj!
Zwróciłeś przedmiot leasingu, a finansujący nie spieszy się z jego sprzedażą, przez co przedmiot leasingu traci na wartości? Finansujący sprzedał zwróconą przez Ciebie rzecz będącą przedmiotem leasingu po cenie znacznie odbiegającej od jego wartości rynkowej z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność? Nie musisz zgadzać się z przedstawionym Ci rozliczeniem transakcji leasingowej. W przypadku nienależytej staranności finansującego przy sprzedaży przedmiot leasingu, rozliczeniu w ramach korzyści wskazanych w art. 709.15 KC podlega nie cena uzyskana ze sprzedaży przedmiotu leasingu a najbardziej prawdopodobna cena, za jaką mógł sprzedać tę rzecz finansujący, gdyby działał z należytą starannością przy jej sprzedaży. To jednak na Tobie spoczywa ciężar dowodu i to Ty musisz udowodnić, że finansujący działał z nienależytą starannością, że po zbyt długim czasie zbył przedmiot leasingu, co miało wpływ na spadek jego wartości, wreszcie to na Tobie spoczywa ciężar dowodu, za jaką realną, a nie tylko potencjalną korzyść mógłby uzyskać finansujący, gdyby działał z należytą starannością.
Odpowiadając zwracającym się do mnie po pomoc prawną osobom korzystającym z leasingu na pytanie, „Czy można coś jeszcze z tym zrobić”, najpierw analizuje sprawę. Biorę pod uwagę wiele jej aspektów. Jednym z nich jest zweryfikowanie czy finansujący dochował należytej staranności przy zagospodarowaniu zwróconego przez korzystającego czy też odebranego mu przedmiotu leasingu. Ma to niewątpliwie wpływ na ostateczną wysokość zobowiązań korzystającego względem finansującego. Warto sprawdzić czy finansujący dokonując sprzedaży przedmiotu leasingu dochował należytej staranności i czy przy sprzedaży przedmiotu leasingu zwłaszcza takiego który z wiekiem traci na wartości nie dopuścił się zwłoki. O tym czym różni się zwłoka od opóźnienia przeczytasz w innych moich artykułach np. tutaj.
Jeżeli potrzebujesz pomocy w rozliczeniu transakcji leasingowej, masz wątpliwości czy finansujący działał przy sprzedaży przedmiotu leasingu z należytą starannością, albo finansujący zwleka z jego sprzedażą a przedmiot traci na wartości, albo masz inny problem z transakcją leasingowa – zapraszam do kontaktu.
Najczęstszą przyczyną wypowiedzenia umowy leasingu, jest nieterminowe regulowanie rat leasingowych przez podmioty korzystające z leasingu, zwane „korzystającymi” lub inaczej „leasingobiorcami”. Nie zawsze jednak wypowiedzenie umowy jest skuteczne. Firma leasingowa zwana też „finansującym” lub „leasingobiorcą”, wypowiadając umowę leasingu, musi spełnić kilka warunków. Jeżeli wypowie ją wadliwie, wypowiedzenie może okazać się bezskuteczne. W takim przypadku firma leasingowa nie będzie mogła skutecznie dochodzić przynajmniej części należności wskazanych w wypowiedzeniu.
Kiedy wypowiedzenie umowy leasingu jest skuteczne?
Jakie warunki musi spełnić finansujący, aby skutecznie wypowiedzieć umowę leasingu?
Na co powinieneś zwrócić uwagę, gdy zostanie Ci doręczone wypowiedzenie umowy?
W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te i kilka innych pytań, jakie nasuwają Ci się w związku z wypowiedzeniem umowy leasingu.
Zawierając umowę leasingu, zobowiązujesz się m.in. do terminowej zapłaty rat leasingowych.
Art. 70913 § 1 KC „Korzystający obowiązany jest płacić raty w terminach umówionych”.
Czasem zdarza się jednak, że z różnych przyczyn, nie wywiązujesz się z tego obowiązku. Jeżeli nie regulujesz rat leasingowych w terminie wskazanym w umowie, musisz liczyć się z tym, że finansujący może wypowiedzieć Ci umowę. Takie uprawnienie przysługuje finansującemu, jeżeli dopuszczasz się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty. Zanim jednak umowa leasingu zostanie Ci wypowiedziana, powinieneś otrzymać od finansującego wezwanie do zapłaty, które musi spełniać wszystkie warunki przewidziane w art. 70913 § 2 KC, a więc powinno:
Jeżeli dopuszczasz się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty i pomimo wyznaczenia Ci na piśmie, dodatkowego, odpowiedniego terminu do spłaty zadłużenia, pod rygorem wypowiedzenia umowy leasingu, nie spłacasz długu, finansujący może wypowiedzieć Ci umowę ze skutkiem natychmiastowym, chyba umowa leasingu przewiduje termin wypowiedzenia umowy.
Najczęściej w praktyce, w przypadku bezskutecznego upływu terminu wyznaczonego do spłaty zadłużenia, ani umowa leasingu, ani też Ogólne Warunki Umowy Leasingu, zwane dalej “OWUL”, nie przewidują terminu wypowiedzenia umowy, przyznając finansującemu uprawnienie do jej natychmiastowego wypowiedzenia. Może się jednak zdarzyć, że Twoja umowa przewiduje termin do jej wypowiedzenia. Jeżeli tak jest, to jeżeli finansujący zdecyduje się na wypowiedzenie umowy, to rozwiązuje się ona upływem terminu wypowiedzenia wskazanego w umowie. Sprawdź, czy Twoja umowa przewiduje termin jej wypowiedzenia.
art. 70913 § 2. KC „Jeżeli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, finansujący powinien wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne”.
Pamiętaj! Postanowienia Twojej umowy leasingowej w tym OWUL, także nie mogą być dla Ciebie mniej korzystne, niż regulacje kodeksowe w zakresie leasingu. Gdyby okazało się, że Twoja umowa zawiera postanowienia mniej korzystne dla Ciebie, są one nieważne.
Jedną z przyczyn uprawniających finansującego do wypowiedzenia umowy leasingu, jest zwłoka korzystającego z zapłatą co najmniej jednej raty leasingowej.
Czym zatem jest zwłoka?
Czy w każdym przypadku nieterminowego regulowania rat leasingowych mamy do czynienia ze zwłoką?
Dopuszczasz się zwłoki w spełnieniu świadczenia, jeżeli nie regulujesz raty leasingowej w terminie wskazanym w umowie leasingu z przyczyn, za które ponosisz odpowiedzialność. Jeżeli natomiast nie regulujesz swoich zobowiązań terminowo z przyczyn, za które nie ponosisz odpowiedzialności, wówczas jesteś w opóźnieniu. Choć w praktyce te dwa pojęcia: „zwłoka” i „opóźnienie” używane są zamiennie, nie należy ich ze sobą utożsamiać. W art. 70913 KC jest mowa o zwłoce. Jeżeli jako dłużnik udowodnisz, że spłata rat leasingowych nastąpiła z przyczyn, za które nie ponosisz odpowiedzialności, nie zostanie spełniona przesłanka z art. 70913 KC. Opóźnienie nie jest zwłoką jedynie wtedy, gdy dłużnik udowodni, że nastąpiło ono z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności.
Pamiętaj! Zgodnie z art. 476 KC ciężar udowodnienia, że opóźnienie w wykonaniu umowy nie jest zwłoką, a więc nie jest przez Ciebie zawinione, obciąża Cię jako dłużnika. Dopóki więc nie przeprowadzisz dowodu, że było inaczej, istnieje możliwość kwalifikowania każdego uchybienia, jakiego jako dłużnik dopuściłeś się w terminowym wykonaniu zobowiązania jako Twojej zwłoki.
Art. 476 KC, „Dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”
Jedną z przesłanek skutecznego wypowiedzenie umowy leasingu, jest uprzednie wyznaczenie korzystającemu dodatkowego terminu do spłaty zadłużenia. Czasami umowa leasingu lub Ogólne Warunki Umowy Leasingu wskazują, jaki to jest konkretnie termin np. „opóźnienia w zapłacie w terminie co najmniej jednej raty leasingowej lub innych należności na łączną kwotę równą co najmniej jednej racie leasingowej i nieuiszczenia tej płatności w dodatkowym 7-dniowym terminie wyznaczonym przez Finansującego…”, a czasem termin ten jest wskazany przez finansującego dopiero w wezwaniu do zapłaty. Jeżeli umowa leasingu przewiduje taki termin, to w wezwaniu do zapłaty, termin ten nie może być krótszy niż wskazany w umowie. Może być natomiast dla Ciebie jako korzystającego korzystniejszy. Ważne jest jednak, aby zgodnie z wymogami art. 70913 § 2. KC, wskazany przez finansującego, dodatkowy termin do spłaty zadłużenia, był „odpowiedni” Odpowiedni termin to taki, który jest realny dla korzystającego do dochowania w danej sytuacji. Nie może to być termin iluzoryczny, wyznaczony jedynie w celu spełnienia wymogów formalnych wynikających z art. 70913 § 2 KC. Z drugiej strony termin ten powinien uwzględniać także interesy wierzyciela. To czy termin wyznaczony do zapłaty zaległości jest odpowiedni, decydują okoliczności konkretnej sprawy. Przed upływem terminu wyznaczonego do spłaty zadłużenia, finansujący nie może wypowiedzieć umowy leasingu, może to nastąpić w kolejnym dniu po jego bezskutecznym upływie lub po kilku tygodniach czy miesiącach.
Pamiętaj! Jeżeli spłacisz zadłużenie we wskazanym terminie, finansujący traci uprawnienie do wypowiedzenia Ci umowy leasingu. Jeżeli spłata przez Ciebie zadłużenia nastąpi już po upływie wyznaczonego terminu, finansujący jest uprawniony do wypowiedzenia umowy leasingu w trybie natychmiastowym. Termin do spłaty długu powinien być odpowiedni, jeżeli w okolicznościach konkretnej sprawy okaże się, że jest inaczej, po stronie finansującego nie powstaje uprawnienie do wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie umowy może okazać się nieskuteczne.
Przepis art. 70913 § 2 KC nakłada na finansującego obowiązek poinformowania korzystającego, w piśmie wskazującym dodatkowy termin do spłaty zadłużenia, że skutkiem braku spłaty zadłużenia w wyznaczonym terminie, będzie wypowiedzenie umowy leasingu. Wypowiedzenie to może być dokonane albo ze skutkiem natychmiastowym, albo w terminie wskazanym w umowie leasingu, jeżeli strony tej umowy uzgodniły taki termin w umowie.
Sąd Apelacyjny w Warszawie – V Wydział Cywilny w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn. akt V ACa 483/17 wskazał, że „tego rodzaju zastrzeżenie musi być przy tym uczynione stanowczo i wyraźnie, korzystający nie musi domyślać się, przeprowadzać wnioskowania co do rzeczywistych następstw nieuregulowania przez niego w terminie zaległości. (…) Celem wprowadzenia takiego rozwiązania jest jednoznaczne poinformowanie korzystającego o skutkach braku zapłaty kwoty zaległości wskazanej w takim piśmie. Wykluczone jest powoływanie się w późniejszym okresie przez finansującego na znajomość umowy czy przepisów prawa przez korzystającego”.
Niejednokrotnie udzielając pomocy prawnej osobom, którym została wypowiedziana umowa leasingu, spotkałam się z sytuacją, w której w piśmie zawierającym wezwanie do zapłaty, finansujący nie zastrzegł w sposób stanowczy i wyraźny rygoru wypowiedzenia umowy. Zamiast tego, w piśmie poprzedzającym wypowiedzenie umowy leasingu poinformował korzystającego, że w przypadku bezskutecznego upływu terminu wyznaczonego do spłaty zadłużenia np.:
korzystający zobowiązany będzie do zwrotu przedmiotu leasingu, albo
finansujący odbierze korzystającemu przedmiot leasingu za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy windykacyjnej.
Taki zapis nie spełnia jednak wymogu art. 70913 § 2. KC. W takim przypadku finansujący nie uzyskuje prawa do wypowiedzenia umowy leasingu. Jeżeli mimo to zdecyduje się na jej wypowiedzenie, czynność ta będzie sprzeczna z prawem i nie wywoła zamierzonych skutków prawnych. Czynność taka będzie nieważna. (Sąd Apelacyjny w Warszawie – V Wydział Cywilny, wyrok z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn. akt V ACa 483/17)
Pamiętaj! Jeżeli otrzymałeś wypowiedzenie umowy leasingu, sprawdź, czy wcześniej finansujący pisemnie wyznaczył Ci termin do spłaty zadłużenia, pod rygorem wypowiedzenia umowy leasingu. Finansujący może wielokrotnie wzywać Cię do zapłaty, ale jeżeli zamierza Ci wypowiedzieć umowę leasingu, musi zastrzec w wezwaniu rygor wypowiedzenia umowy. Musisz mieć jasność, jakie mogą być skutki braku spłaty zadłużenia w zakreślonym przez finansującego terminie.
Jeżeli spłacisz zadłużenie wynikające z umowy leasingu, ale już po terminie wyznaczonym przez finansującego w pisemnym wezwaniu, finansujący jest uprawniony do wypowiedzenia Ci umowy leasingu w trybie natychmiastowym (wyrok SA w Warszawie z dnia 24.01.2014 r. VI ACa 465/13. „Bezskuteczny upływ dodatkowego terminu do spełnienia przez dłużnika należności na rzecz wierzyciela już sam w sobie powoduje powstanie po stronie wierzyciela prawa do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym. Nie jest zasadne twierdzenie, jakoby zapłacenie przez dłużnika zaległości, lecz po upływie dodatkowego terminu pozbawia wierzyciela możliwości wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym“.
Zapraszam do kontaktu
