Czy można jeszcze coś z tym zrobić?

Korzystający z leasingu, którym została wypowiedziana umowa i którzy otrzymali rozliczenie transakcji leasingowej wraz z wezwaniem do zapłaty, dość często zwracają się do mnie z pytaniem – „Czy można coś jeszcze z tym zrobić”? Po przeanalizowaniu sprawy okazuje się, że można, a przynajmniej warto spróbować.

Odpowiedzialność odszkodowawcza

korzystającego (leasingobiorcy)

Zgodnie z art. 709.15 KC „W razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu”. Powyższy przepis znajduje zastosowanie jedynie w wypadku, gdy umowa leasingu została wypowiedziana finansującemu skutecznie. O tym, jakie warunki musi spełnić finansujący, aby skutecznie wypowiedzieć umowę leasingu w przypadku zwłoki korzystającego z zapłatą rat leasingowych, możesz przeczytać w innym artykule na moim blogu – „Zwłoka z zapłatą rat leasingowych a skuteczne wypowiedzenie umowy”.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi-I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1223/171. „Odpowiedzialność korzystającego wobec finansującego ma charakter kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej. Przy takim ujęciu mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem za szkodę wyrządzoną finansującemu wskutek naruszenia umowy leasingu przez korzystającego z przyczyn, za które on odpowiada. Zgodnie z ogólnym założeniem odpowiedzialności odszkodowawczej, odszkodowanie ma przywrócić stan, jaki istniałby, gdyby nie doszło do zdarzenia wyrządzającego szkodę. Finansujący może, więc po rozwiązaniu umowy leasingu dochodzić odszkodowania w celu przywrócenia położenia, w jakim znajdowałby się, gdyby korzystający należycie wykonał swoje zobowiązanie. Ze względu na to, że odszkodowanie nie może przewyższyć uszczerbku w majątku poszkodowanego, należne finansującemu odszkodowanie podlega pomniejszeniu o uzyskane przez niego korzyści”.

Pamiętaj!

Jeżeli finansujący skutecznie wypowiedział Ci umowę leasingu, może rozliczyć transakcję leasingową na zasadach określonych w art. 709.15 KC. Umowa leasingu lub Ogólne Warunki Umowy Leasingu mogą precyzować postanowienia zawarte w powyższym przepisie, ale nie mogą być dla Ciebie jako korzystającego mniej korzystne. Jeżeli finansujący wypowiedział Ci umowę leasingu z przyczyn, za które ponosisz odpowiedzialność, musisz liczyć się z koniecznością naprawienia finansującemu szkody, jaką poniósł w związku z przedterminowym zakończeniem umowy leasingu. Celem naprawienia szkody, finansujący może żądać od Ciebie zapłaty odszkodowania. Odszkodowaniem tym jest suma wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu.

Cena uzyskana sprzedaży przedmiotu leasingu jako jedna z korzyści finansującego

Istotne znaczenie przy rozliczeniu transakcji leasingowej ma uwzględnienie w nim korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu. Niewątpliwie jedną z takich korzyści, jest zysk finansującego wynikający z zadysponowania rzeczą stanowiącą przedmiot leasingu. Finansujący może rzecz tą albo sprzedać, albo oddać do odpłatnego używania lub korzystania. W przypadku sprzedaży rzeczy, co do zasady, korzyść finansującego stanowi uzyskana cena, o którą następnie należy pomniejszyć zobowiązania korzystającego. Korzyścią tą nie jest więc ani wartość rynkowa rzeczy, ani potencjalnie możliwy do uzyskania przez finansującego dochód z tej rzeczy. Jak wynika z orzecznictwa sądów, uzyskanie przez finansującego obiektywnej, rynkowej wartości rzeczy stanowiącej przedmiot leasingu z dnia jego zwrotu przez korzystającego, jest mało prawdopodobne. Od dnia zwrotu tego  przedmiotu, do dnia jego zbycia, mija pewien okres, w którym finansujący podejmuje czynności zmierzające do znalezienia nabywcy. W tym czasie przedmiot leasingu może stracić na wartości. Samo odzyskanie od korzystającego rzeczy, nie jest celem finansującego. Nabył on rzecz według wyboru korzystającego, oddał mu ją do używania i to korzystającemu miała służyć.

Umowa leasingu lub też Ogólne Warunki Umowy Leasingu (zwale dalej OWUL) mogą zawierać postanowienia bardziej korzystne dla korzystającego. Mogą także przykładowo precyzować, o jakie konkretnie korzyści finansujący powinien pomniejszyć zobowiązania korzystającego w przypadku rozwiązania umowy leasingu z przyczyn zawinionych przez korzystającego albo może wskazywać sposób uwzględnienia tych korzyści. Umowa może także przewidywać procedurę związaną ze sprzedażą przedmiotu leasingu albo inne postanowienia w tym zakresie dlatego należy zapoznać się z jej postanowieniami i zweryfikować działania finansującego.

Pamiętaj!

Przy rozliczeniu transakcji leasingowej, finansujący jest zobowiązany pomniejszyć Twoje zobowiązania o korzyści, jakie uzyskał z zagospodarowania zwróconego mu przez Ciebie przedmiotu leasingu. W przypadku sprzedaży tego przedmiotu korzyścią finansującego jest co do zasady, uzyskana przez finansującego cena, a nie wartość rynkowa rzeczy stanowiącej przedmiot leasingu czy też potencjalnie możliwy do uzyskania dochód z tej rzeczy.  

Zwłoka finansującego w sprzedaży przedmiotu leasingu

Cena uzyskana ze sprzedaży przedmiotu leasingu ma istotne znaczenie przy ostatecznym rozliczeniu transakcji leasingowej. Zazwyczaj od zwrotu przedmiotu leasingu przez korzystającego, do jego sprzedaży przez finansującego upływa jakiś czas. Nie bez znaczenia jest okoliczność, w jakim czasie od chwili zwrotu rzeczy, finansujący zawarł umowę sprzedaży tej rzeczy. Znaczny upływ czasu może w oczywisty sposób obniżyć wartość tej rzeczy a w konsekwencji obniżyć cenę uzyskaną z jej sprzedaży. Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w wyroku z dnia 28 października 2016r w sprawie o sygn.. akt I CSK 649/15 wskazał, że „ Jeżeli przedmiotem umowy leasingu jest rzecz (tak, jak w przypadku pojazdów mechanicznych), której wartość w znacznym stopniu zależy od jej wieku, to należy ocenić, czy finansujący podjął z wymaganą od niego starannością czynności zmierzające do sprzedaży zwróconej rzeczy w czasie gwarantującym jej sprzedaż z najmniejszą różnicą w stosunku do jej wartości rynkowej z chwili jej zwrotu. W razie nienależytej staranności finansującego w podjęciu czynności zmierzających do sprzedaży rzeczy będącej przedmiotem leasingu rozliczeniu – w ramach korzyści o których mowa w art. 709.15 KC – nie podlega obiektywna (rynkowa) wartość rzeczy w chwili jej zwrotu, lecz najbardziej prawdopodobna cena, za jaką mógł sprzedać rzecz finansujący, gdyby z należytą starannością podjął czynności w celu jej sprzedaży.” Jeżeli zatem w ocenie korzystającego, finansujący przy sprzedaży przedmiotu leasingu nie dopełnił należytej staranności, zbył przedmiot poniżej ceny, którą mógł uzyskać, lub zwlekał ze sprzedażą przedmiotu leasingu, a więc sprzedał przedmiot leasingu po zbyt długim czasie z przyczyn za które ponosi odpowiedzialność, to korzystający może domagać się uwzględnienia w rozliczeniu transakcji leasingowej, nie ceny uzyskanej ze sprzedaży tej rzeczy ale ceny najbardziej prawdopodobnej za jaką rzecz ta mogła być sprzedana. W takim jednak przypadku, to korzystający jest zobowiązany udowodnić, jaką  realną, a nie jedynie potencjalną korzyść mógłby uzyskać finansujący przez sprzedaż tej rzeczy, gdyby przy sprzedaży działał z należytą starannością. Każdorazowo jednak, jeżeli przy rozliczeniu transakcji leasingowej strony tej transakcji nie dojdą do porozumienia, to ostatecznie do oceny  sądu będzie należało określenie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez finansującego z uwzględnieniem wzorca staranności przewidzianego w art. 355 § 2 KC a więc przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności finansującego.

Pamiętaj!

Zwróciłeś przedmiot leasingu, a finansujący nie spieszy się z jego sprzedażą, przez co przedmiot leasingu traci na wartości? Finansujący sprzedał zwróconą przez Ciebie rzecz będącą przedmiotem leasingu po cenie znacznie odbiegającej od jego wartości rynkowej z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność? Nie musisz zgadzać się z przedstawionym Ci rozliczeniem transakcji leasingowej. W przypadku nienależytej staranności finansującego przy sprzedaży przedmiot leasingu, rozliczeniu w ramach korzyści wskazanych w art. 709.15 KC podlega nie cena uzyskana ze sprzedaży przedmiotu leasingu a najbardziej prawdopodobna cena, za jaką mógł sprzedać tę rzecz finansujący, gdyby działał z należytą starannością przy jej sprzedaży. To jednak na Tobie spoczywa ciężar dowodu i to Ty musisz udowodnić, że finansujący działał z nienależytą starannością, że po zbyt długim czasie zbył przedmiot leasingu, co miało wpływ na spadek jego wartości, wreszcie to na Tobie spoczywa ciężar dowodu, za jaką realną, a nie tylko potencjalną korzyść mógłby uzyskać finansujący, gdyby działał z należytą starannością.

---