Definicja ustawowa radcy prawnego określa go jako prawnika świadczącego pomoc prawną bazując na przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych. Każdy radca prawny może działać na podstawie i w granicach w/w ustawy i świadczyć usługi dla różnych podmiotów (zarówno osób fizycznych, jak i instytucji publicznych czy przedsiębiorstw).

Radca prawny – na czym polega jego praca?

Radca prawny jest jednym z zawodów zaufania publicznego. Jego charakter pracy to w głównej mierze świadczenie pomocy prawnej podmiotom, które tego potrzebują. Udzielanie takiej pomocy może odbywać się na podstawie:

  • umowy cywilno-prawnej (praca w kancelarii, w spółkach cywilnych bądź prawa handlowego);
  • umowy o pracę (np. w instytucji państwowej lub w przedsiębiorstwie; to odróżnia zawód radcy prawnego od zawodu adwokata, który nie może pozostawać w stosunku pracy).

Pod względem przedmiotowym wykonywanie zawodu radca prawny polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na:

  • proponowaniu określonych rozwiązań prawnych, dawaniu porad;
  • przeprowadzaniu konsultacji prawnych;
  • przygotowywaniu i przedkładaniu opinii prawnych;
  • reprezentowaniu swoich klientów przed urzędami i sądami;
  • opiniowaniu i tworzeniu projektów aktów normatywnych.

Co zrobić, aby uzyskać zawód radcy prawnego

Pierwszym krokiem, aby stać się radcą prawnym, jest ukończenie magisterskich studiów prawniczych w Polsce. Studia zagraniczne również są honorowane, pod warunkiem, że są równoważne. Radca prawny i osoba ubiegająca się o ten zawód musi:

  • korzystać z pełni praw publicznych;
  • posiadać pełną zdolność do czynności prawnych;
  • być nieskazitelnego charakteru;
  • dać rękojmię rzetelnego wykonywania zawodu.

Ponadto kandydat na radcę prawnego musi odbyć aplikację radcowską na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i zdać egzamin radcowski z wynikiem pozytywnym. Aby możliwe było zapoczątkowanie aplikacji radcowskiej, kandydat musi przystąpić do pisemnego testu jednokrotnego wyboru. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku może rozpocząć aplikację, która trwa trzy lata.

Zwieńczeniem okresu aplikacji radcowskiej jest egzamin radcowski. Jest on złożony z pięciu części, które są zdawane w oddzielnych dniach (przy czym część czwarta i piąta mogą być skumulowane w jednym dniu). Poszczególne części egzaminu radcowskiego dotyczą odrębnych gałęzi prawa i są to zadania z:

  • prawa karnego;
  • prawa cywilnego lub rodzinnego;
  • prawa gospodarczego;
  • prawa administracyjnego;
  • zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki.

Aby móc rozpocząć wykonywanie zawodu, każdy radca prawny musi złożyć ślubowanie.

Radca prawny a etyka zawodowa

Wykonując zawody zaufania publicznego nie sposób zapomnieć o etyce zawodowej. Aby utrzymać wysoki poziom świadczonych usług i prestiż danego zawodu należy sumiennie przestrzegać i egzekwować zasady określone w odrębnych przepisach. Każdy radca prawny zobowiązany jest do podporządkowania się regułom zawartym w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego. Ten akt prawny wszedł w życie dnia 1 lipca 2015r., a został przyjęty uchwałą Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014r. Kodeks Etyki Radcy Prawnego podzielony jest na poszczególne działy, które obszernie omawiają zasady wykonywania zawodu i jego wartości. Niektóre działy kodeksu w całości poświęcone są stosunkom z innymi podmiotami, np. klientami, sądami i urzędami, samorządem, czy również pomiędzy radcami prawnymi.

Radca prawny postępuje etycznie, jeśli przede wszystkim:

  • jest niezależny i lojalny wobec swoich klientów;
  • nie dopuszcza do powstania sprzecznych interesów;
  • jest godny zaufania i przestrzega zasady tajemnicy zawodowej.

W momencie, gdy radca prawny (lub też aplikant radcowski) naruszy zasady Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, naraża się na poniesienie odpowiedzialności dyscyplinarnej przed specjalnymi organami. Organy te można podzielić ze względu na ich właściwość miejscową. Na szczeblu okręgowym występują: rzecznicy dyscyplinarni oraz okręgowe sądy dyscyplinarne. Natomiast na szczeblu krajowym organami są: Główny Rzecznik Dyscyplinarny i Wyższy Sąd Dyscyplinarny (od jego orzeczeń możliwa jest kasacja do Sądu Najwyższego).

Na przestrzeni lat radca prawny jest zawodem cieszącym się niesłabnącą popularnością i zaufaniem społecznym. Poszczególne Okręgowe Izby Radców Prawnych prowadzą aktualny spis prawników, którzy wykonują ten zawód.